W dniu 8 maja 2024 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowano Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1275 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Jest to kolejna istotna nowelizacja dyrektywy obowiązującej od 2010 r. Celem dyrektywy jest wprowadzenie kolejnych obowiązków i ograniczeń, mających na celu dalszą redukcję emisji CO₂ z tytułu użytkowania budynków, w szczególności w celu umożliwienia osiągnięcia aktualnego celu klimatycznego UE, jakim jest redukcja emisji CO₂ na poziomie 55% do 2030 r. względem 1990 r. (jest to założenie Europejskiego Zielonego Ładu, ogłoszonego w 2019 r.).

Sama dyrektywa jest dosyć obszerna (68 stron), więc nie sposób przytoczyć tu wszystkich jej zapisów. Natomiast śledząc poszczególne jej artykuły można zidentyfikować obszary, w których nastąpią zmiany. W szczególności do kluczowych zmian zaliczyć należy następujące nowe obowiązki:

• państwa członkowskie zobowiązane są do opracowania krajowych planów renowacji budynków (pierwszy projekt planu ma zostać złożony do 31.12.2025, a pierwszy plan do 31.12.2026),
• od 01.01.2028 (budynki będące własnością instytucji publicznych) oraz od 01.01.2030 (pozostałe budynki) wszystkie nowe budynki muszą być “bezemisyjne”; zgodnie z przyjętą definicją oznacza to zakaz zużycia paliw kopalnych w budynku oraz maksymalną wartość zapotrzebowania energii co najmniej 10% niższą od progu obowiązującego w danym państwie na dzień 28.05.2024,
• państwa członkowskie ustanowią minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej budynków niemieszkalnych (tzw. progi 16% oraz 26% wynikające z ilości najgorszych budynków wg stanu na 01.01.2020), które będą obowiązywały odpowiednio od 2030 r. oraz 2033 r.,
• do 29 maja 2026 r. państwa członkowskie ustanowią krajową trajektorię progresywnej renowacji budynków mieszkalnych, której celem jest ograniczenie średniego zużycia energii pierwotnej w całości mieszkaniowego zasobu budowlanego o 16% (do 2030 r.) oraz o 20-22% (do 2035 r.) względem 2020 r.,
• budynki będą obowiązkowo wyposażane w instalacje wykorzystujące energię słoneczną (m.in. nowe niemieszkalne > 250 m² od 01.01.2027, nowe mieszkalne od 01.01.2030),
• do 29.05.2026 państwa członkowskie wprowadzą paszporty renowacji, natomiast od państw członkowskich zależeć będzie obligatoryjność ich stosowania; paszport renowacji to dostosowany do potrzeb plan działania dotyczący gruntownej renowacji danego budynku przeprowadzanej w maksymalnej liczbie etapów, która znacząco poprawi jego charakterystykę energetyczną,
• dla nowych i istotnie modernizowanych budynków niemieszkalnych obowiązkowy będzie montaż punktów ładowania samochodów elektrycznych (gdy parking jest na więcej niż 5 miejsc) w ilości 1 stanowisko na każde 5 miejsc postojowych oraz instalację okablowania wstępnego dla 50% miejsc postojowych; z kolei dla istniejących budynków niemieszkalnych w terminie do 01.01.2027 (gdy parking jest na więcej niż 20 miejsc) w ilości 1 stanowisko na każde 10 miejsc postojowych lub instalację okablowania wstępnego dla 50% miejsc postojowych,
• w odniesieniu do nowych budynków mieszkalnych mających więcej niż trzy miejsca parkingowe zapewnienie instalacji co najmniej jednego punktu ładowania oraz instalację okablowania wstępnego dla 50% miejsc postojowych,
• do 29.05.2026 świadectwa charakterystyki energetycznej muszą być dostosowane do wzoru określonego w dyrektywie, w szczególności klasę charakterystyki energetycznej budynku określa się w skali od A do G (plus opcjonalnie A+).

W dyrektywie uwzględniono również konieczność uruchomienia przez państwa członkowskie stosownych systemów wsparcia finansowego oraz systemów informacyjnych dla właścicieli, administratorów i innych podmiotów objętych dyrektywą.

Czas na transpozycję dyrektywy do przepisów krajowych to dwa lata od wejścia w życie dyrektywy, tj. 29.05.2026.

Jeśli chodzi o ostatni punkt, to na początku 2023 r. został przedstawiony do prekonsultacji społecznych wstępny projekt nowego rozporządzenia dotyczącego charakterystyki energetycznej budynków. Zgodnie z aktualnymi informacjami uzyskanymi z Ministerstwa, projekt ten wejdzie na oficjalną ścieżkę legislacyjną prawdopodobnie w połowie 2024 r. (będzie dostępny w RCL).

Na koniec “wisienka na torcie”. W dyrektywie czytamy, że Państwa członkowskie podejmują środki niezbędne do wprowadzenia minimalnych norm charakterystyki energetycznej, w tym odpowiednie mechanizmy monitorowania i kary. Oznacza to wprost, że właściciele nieruchomości określonych w krajowym planie renowacji budynków będą zgodnie z przyjętym harmonogramem przymuszani do modernizacji energetycznej budynków. Zatem na szczegóły trzeba poczekać do końca przyszłego roku, kiedy to pojawi się projekt tego planu. Ponadto zastanawia mnie, jak traktowane będą budynki będące aktualnie “poza systemem” czyli nie posiadające ŚChE. Jest dużo budynków mieszkalnych, które ich nie posiadają (jeśli nie są one wynajmowane i sprzedawane, to świadectwo nie jest wymagane). Być może zostaną one pominięte i dopiero wejdą w system, gdy nastąpi ich sprzedaż lub wynajem. A może wprowadzona zostanie obowiązkowa certyfikacja? Pożyjemy, zobaczymy.